ԲՐՈՒՑԵԼՈԶ՝ ՄԱՐԶՈՒՄ. ՏՈՏԱԼ ԱՆԳՈՐԾՈՒԹՅԱՆ ՀԵՏԵՎԱՆՔԸ. ԶԳՈՒՇԱՑԵ՛Ք ՄՍԻՑ ԵՎ ԿԱԹՆԱՄԹԵՐՔԻՑ. ԱՆՈՒՇ ՊՈՂՈՍՅԱՆ
Առողջապահական և աշխատանքի տեսչական մարմինը (ԱԱՏՄ) Հայաստանում պետական վերահսկողություն իրականացնող կառույց է՝ պատասխանատու առողջապահական և աշխատանքային նորմերի պահպանման, աշխատողների իրավունքների պաշտպանության, ինչպես նաև բժշկական ծառայությունների վերահսկման համար։
Դեղեր ներկրելու համար անհրաժեշտ է, որ դրանք գրանցված լինեն ՀՀ-ում կամ ԵԱՏՄ-ում, այսինքն` ներառված լինեն դեղերի գրանցման գրանցամատյանում (ռեեստրում)։ԵԱՏՄ բոլոր երկրներում, որի անդամ է նաև Հայաստանը, դեղերը պետք է շրջանառվեն առանց սահմանափակումների․ եթե դեղը գրանցված է ԵԱՏՄ-ում և ներառված է միասնական գրանցամատյանում, ապա այն կարող է շրջանառվել ԵԱՏՄ անդամ բոլոր երկրներում։ Հայաստանի այս իշխանությունները, սակայն, պարտադրում են, որ ԵԱՏՄ շրջանակից դուրս դեղերը գրանցվեն նաև Հայաստանում:
Կատարվում են անպատրաստ, հատվածական, առանձին մարզերում տարբեր մոտեցումներով օպտիմալացման ծրագրեր: Այս մասին 168.am-ի «Առողջ որոշում» հաղորդաշարի ժամանակ ասաց «Առողջության իրավունք» հասարակական կազմակերպության նախագահ Անուշ Պողոսյանը:
Ներդրվում է անհատական լիցենզավորման համակարգ, ըստ որի` անհատական լիցենզիա կստանան ավագ բուժաշխատողները` կենտրոնացված քննության արդյունքում, անցումային անհատական լիցենզիա կստանան կլինիկական օրդինատորները (կլինիկական ռեզիդենտներ), ռազմաբժշկական հետբուհական ուսուցում իրականացնող հաստատությունում ուսումնառող անձինք՝ կենտրոնացված քննության արդյունքում:
Շաքարախտով երեխաները և նրանց ծնողները կանգնել են ծանր խնդիրների առաջ։
Քաղցկեղի դեղը՝ «Herceptin»-ը, 440 մլգ, որը հանրահայտ է, Ռուսաստանում արժե 30 000 ռուբլի, մեր գումարով՝ մոտ 130 000 դրամ: Մեզ մոտ վաճառքի գինը 355 000 դրամ է: Աբսուրդ է: Որովհետև «Herceptin»-ը, որն արտադրում է «Roche»-ը, Հայաստանում գրանցել է այնպիսի տուփով, որ որևէ տեղ այդ տուփով չկա: Այսինքն՝ Ռուսաստանին տրամադրվող տուփը Հայաստանին տրամադրվող տուփից այլ է: Միջի դեղը նույնն է: Այդպես են արել, որ փող աշխատեն: Ընդ որում, եթե Հայաստանում դեղը վաճառվում է 355 000 դրամ, բացարձակ չի նշանակում, որ մատակարարն է փող աշխատում:
«Առողջության իրավունք» հասարակական կազմակերպության նախագահ Անուշ Պողոսյանը նոր հաղորդաշար է սկսում «168 Ժամում»՝ «Առողջ որոշում»:
«Դասեր» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրերն «Առողջության իրավունք» իրավապաշտպան ՀԿ նախագահ Անուշ Պողոսյանն ու Անկախ դեղատների ասոցիացիայի նախագահ Արթուր Խաչատրյանն են։
«Հաջորդ մեծ խնդիրը կապված է էլեկտրոնային դեղատոմսերի հետ։ Առողջապահության նախարարն Ազգային ժողովի ամբիոնից հայտարարեց, որ դուրս է գրվել 110.000 դեղատոմս, սակայն օգտվել են 34.000-ը։ 1 տարվա ընթացքում՝ 110.000 դեղատոմս, այսինքն՝ 1 օրում` 306 դեղատոմս, Հայաստանում գրանցված է 14.600 բժիշկ, այսինքն՝ օրվա կտրվածքով 1 բժշկին ընկնում է 0,02 դեղատոմս, իրական հիվանդներին գրվել է ընդամենը 34.000 դեղատոմս, իսկ մնացած թիվը պայմանավորված է նրանով, որ բժիշկները գրել են դեղատոմսեր, որ սովորեն, իսկ այս ընթացքում տուգանել են 600 տնտեսվարողի այդ էլեկտրոնային դեղատոմսերի պատճառով»,- ասաց Անուշ Պողոսյանը։
«Մեկ դեղ գրանցելու համար արտադրող ընկերությունը մեկ տարի սպասում է. շատ առաջատար բրենդեր թողնում և Հայաստանից հեռանում են։ Դեղերի գրանցման ընթացակարգերն անհայտ են, մարդիկ չգիտեն՝ ազգային ընթացակարգերո՞վ են դեղը գրանցելու, թե՞ ԵԱՏՄ, չունենք նաև լաբորատորիաներ»։
Լա՛վ, եթե մարզպետները վատ են աշխատում, և վատ է աշխատում նաև նրանց հետ մի ամբողջ վարչություն, այդ դեպքում ո՞վ է պատասխան տալու այդ վատ աշխատանքի համար, կամ՝ այդ ինչպե՞ս է Ավանեսյանը գնահատել այդ մարզպետների աշխատանքը, ի՞նչ չափորոշիչով։ Իրականում, այս նախագիծը կոռուպցիոն իդեալական մեխանիզմ է, որը ներդնում են Առողջապահության նախարարությունում։
Ընտանեկան բժշկությունը ՀՀ առողջապահության համակարգում ներդրվել է 1997 թվականին. առաջնային բուժօգնության պոլիկլինիկայի ծառայությունը փոխարինվել է ընտանեկան բժշկության ինստիտուտով։
Մենք քովիդի հետևանքով ունեցանք մեծ թվով զոհեր․ ես նրանց համարում եմ զոհեր, որովհետև մահերի մեծ մասը ոչ համակարգված առողջապահության հետևանքով էին։ Այնուհետև պատերազմն էր․ կարծում եմ՝ հետագայում լուրջ փորձագիտական ուսումնասիրություն պետք է անցնեն պատերազմում բուժօգնության ցուցաբերման փուլերը, տեսակավորումը և այլն։
Ո՞ր չափանիշներով են պոլիկլինիկայի բժիշկները ստանում մինչև 200.000-300.000 հազար ՀՀ դրամ աշխատավարձ։ ՀՀ առողջապահության նախարարություն գուցե միլիոններով աշխատավարձ բաշխելով Ձեր «սրտի» տնօրեններին՝ խուսափո՞ւմ եք շահութահարկերից…
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն «Առողջության իրավունք» հասարակական կազմակերպության համահիմնադիր, իրավապաշտպան Անուշ Պողոսյանն է։
Այսօր առողջապահության ոլորտի փորձագետ, պետական առողջապահական գործակալության (ՊԱԳ) նախկին ղեկավար Ծաղիկ Վարդանյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրել էր, որ ըստ իրենց հավաստի աղբյուրների՝ Երևանի քաղաքապետարանի ենթակայությամբ գործող «Սուրբ Աստվածամայր» բժշկական կենտրոնում ջրծաղիկ վիրուսային վարակիչ հիվանդություն ախտորոշումով բուժօգնություն ստացող բուժառուի (Հ..Կ Տ…Ն ծնված 2015թ.) մոտ արձանագրվել է կենսաբանական մահ: Ապա հավելել էր, որ ըստ միջազգային ցուցանիշի՝ ջրծաղիկ վարակից մահացությունն արձանագրվում է 60000 դեպքից 1-ի մոտ:
Իսկ պատկերացնո՞ւմ եք, եթե հանկարծ կառավարության անդամներից դեմ քվեարկեին կամ ուշադիր լսեին և հասկանային, որ հերթական չիրականացվող ծրագիրն է ներկայացվում, որը բերելու է առողջապահական քաոսի: Փաստորեն կառավարության նիստերը պարզապես ձևական բնույթ են կրում»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Անուշ Պողոսյանը:
168.am-ի խմբագրություն է ահազանգել Կոտայքի մարզի Պռոշյան համայնքի բնակիչ Սեյրան Մ.-ն: Նա ունի 3 երեխա, որոնցից երկուսը մանկությունից հաշմանդամության կարգ են ունեցել, քանի որ տառապում են էպիլեպսիա հիվանդությամբ:
«Ուշագրավ մի փաստ կա: ԱՆ-ից նշում են, որ Լեհաստանը Եվրամիության անդամ երկիր է, և դեղորայքը ԵՄ օրենքներով գրանցված դեղորայք է, սակայն ես առնչվել եմ այն փաստի հետ, որ ինսուլինը Լեհաստանում գրանցվել է 2001թ., սակայն Լեհաստանը ԵՄ անդամ դարձել է 2004թ.: Համապատասխան մարմիններին հորդորում եմ ուսումնասիրել գնումների մանրուքները»,- ասաց Անուշ Պողոսյանը
«Եթե չափորոշիչ են փոխում, և «ծառայություն մոպեդներով» տվյալ տեսակն են ավելացնում, ապա հարց է առաջանում՝ ինչպե՞ս են դա կարգավորելու ՀՀ այլ տարածաշրջաններում, մարզերում: Եթե Երևան քաղաքում շտապօգնության կայանի դիսպետչերներն ունեն համապատասխան մասնագիտական որակավորում և հեռախոսազանգի միջոցով կարող են կատարել կանչի տեսակավորում, ապա մարզերում շատ հաճախ նրանք անգամ բուժքույրեր չեն. ինչպե՞ս է ոչ մասնագետը դիֆերենցելու հիվանդի ծանրությունը և կանչի տրամադրումը մոպեդին կամ շտապօգնության գծային մեքենային:
«Օրինակ՝ այդ ո՞վ է որոշել, որ քաղաքացին տարեկան բժշկական ապահովագրության համար պետք է վճարի 160.000 կամ, ըստ Ավանեսյանի՝ ընդհուպ մինչև 200.000 դրամ, որ այդ հիմնադրամն իր բժշկական ապահովագրության հարցերը կարգավորի։ Ո՞վ է այդ թվային հաշվարկն արել, իսկ գուցե դրանից ավելի քի՞չ կամ ավելի շա՞տ է պետք վճարել»,- ասաց Պողոսյանը։
ՀՀԿ Գործադիր մարմնի անդամներն այս անգամ Արագածոտնի մարզի Ծաղկահովիտ գյուղում էին: Եկել էին հենց տեղում ծանոթանալու մարդկանց անհանգստացնող խնդիրներին: Լսելու ու պարզաբանելու, քննարկելու ու միասին գտնելու առաջնահերթ խնդիրների լուծումները:
«Առողջության պարտադիր ապահովագրության օրենքի նախագիծն ամբողջությամբ անհասկանալի փաստաթուղթ է: Նախ ասեմ, որ ժամկետները ևս մեկ տարով երկարացվել են, քանի որ շատ հարցեր են բարձրացվել, և նախագիծն ինքը շատ վատ արձագանք է գտել թե Ֆինանսների նախարարության, և թե Կենտրոնական բանկի մոտ»,- 168.am-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց «Առողջության իրավունք» իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպության համահիմնադիր, առողջապահության կազմակերպիչ Անուշ Պողոսյանը՝ անդրադառնալով պարտադիր առողջապահական ապահովագրության ներդրման՝ Առողջապահության նախարարության նախաձեռնությանը:
